Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang rà soát một số dự án sử dụng vốn của World Bank (WB) nhằm hủy vốn chuẩn bị thời điểm chấp dứt khoản vay ưu đãi, lãi suất thấp từ tổ chức này.
Danh sách 19 chương trình, dự án sử dụng vốn vay ưu đãi của WB nhằm hủy một phần vốn không sử dụng vừa được Bộ Kế hoạch và Đầu tư gửi xin ý kiến của các bộ, ngành và địa phương liên quan.
Theo đó, Bộ này yêu cầu các cơ quan đang triển khai dự án có tên trong danh sách cần sớm báo cáo tình hình triển khai, tiến độ thực hiện, dự kiến phần vốn không sử dụng hết và kiến nghị kế hoạch hành động để cải thiện tình hình.
Lý do của đợt tổng rà soát danh mục đầu các dự án sử dụng vốn vay WB lớn nhất từ trước đến nay xuất phát từ việc Việt Nam sẽ không còn tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi từ Hiệp hội Phát triển quốc tế (IDA) do đã trở nước thu nhập trung bình thấp. Thời điểm được các bên xác định là cuối tài khóa 2017.
Hiện Bộ Kế hoạch và Đầu tư và WB đã thống nhất các mốc thời gian của việc rà soát. Theo đó, cuối tháng này, các bên thống nhất với chủ nhiệm dự án và cơ quan thực hiện về lượng vốn cần phải hủy bỏ. Sẽ báo cáo Chính phủ cuối tháng 11/2015. Ngân hàng Nhà nước thông báo chính thức cho WB về phần vốn cần hủy tháng cuối năm nay.
Đây mới chỉ là vòng đầu tiên của kế hoạch. Các cơ quan liên quan sẽ tiếp tục theo dõi danh sách đã được xây dựng để tiếp tục hủy vốn của các công trình không có nhiều tiến triển, dự kiến trước tháng 10/2016. Vòng cuối cùng của việc hủy bỏ sẽ được hoàn thành vào tháng 6/2017.
Các tiêu chí để sàng lọc dự án gồm: đã thực hiện được 2 năm kể từ khi được WB phê duyệt nhưng giải ngân ít hơn 10%; đã qua giai đoạn giữa kỳ nhưng giải ngân ít hơn 40%; đã gia hạn thời hạn đóng khoản vay (2 năm hoặc nhiều hơn) và gần đến hết thời gian thực hiện mà vẫn còn 30% lượng vốn chưa giải ngân.
Trong danh sách sơ bộ 19 dự án bị theo dõi và có thể xem xét hủy vốn, có một số công trình từng nằm trong danh sách báo động đỏ của nhà tài trợ như: Dự án Giao thông đô thị Hải Phòng có lượng vốn chưa giải ngân khoảng 105 triệu USD trong tổng mức 175 triệu USD; Dự án Phát triển giao thông đô thị Hà Nội là trên 75,45 triệu USD trong số 155 triệu USD vốn vay; Quỹ đầu tư phát triển địa phương là 100,88 triệu USD trong 190 triệu USD; Dự án Phát triển năng lượng tái tạo khoảng 129 triệu USD chưa được giải ngân trong tổng số khoản vay 202 triệu USD…
Hiện Việt Nam vẫn được WB xếp vào nhóm nước cho vay hỗn hợp giữa chương trình của IDA và Ngân hàng Tái thiết và Phát triển quốc tế (vốn IBRD), Trong đó, chủ yếu vẫn là vốn IDA với các điều kiện ưu đãi hơn nhiều so với IBRD.
WB cho biết tính đến cuối năm tài chính 2015, Việt Nam là quốc gia vay vốn từ nguồn IDA lớn thứ hai, với 45 dự án có tổng vốn cam kết ròng là 8,5 tỷ USD. Điều đáng lo ngại là, 9 trong 45 dự án bị đánh giá “có vấn về”, chiếm 16,7% tổng số cam kết ròng (1,423 tỷ USD) và 18,8% số lượng dự án, chương trình.
Trước đó, cuối tháng 7/2015, Phó thủ tướng Hoàng Trung Hải đã giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp với WB rà soát lại toàn bộ danh mục chương trình, sử dụng vốn vay, cắt bỏ những khoản vốn không dùng được và chuyển cho dự án khác, tránh trường hợp không sử dụng.
Phó thủ tướng cũng yêu cầu, Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư, các cơ quan liên quan trình Chính phủ báo cáo đánh giá toàn diện tác động của việc tốt nghiệp IDA năm 2017 và kiến nghị giải pháp phù hợp.
