Apple đã giới thiệu và chào bán rộng rãi iPhone SE. Đây là chiếc iPhone tầm trung đánh mạnh vào các thị trường mới nổi hay đáp ứng yêu cầu của những người dùng yêu thích sự nhỏ gọn.
Thế nhưng nó lại mang thiết kế già nua có tuổi đời 3 năm từ iPhone 5S. Có bao giờ bạn tự hỏi tại sao sau bao năm phóng to sản phẩm, Táo khuyết lại đột ngột thu nhỏ sản phẩm lại, và có khi nào năm sau lại ra mắt một chiếc iPhone 3,5 inch?
Nhìn về quá khứ
Khi còn sống, cố CEO Apple – Steve Jobs quá nổi tiếng với câu nói: Ai sẽ cần một chiếc điện thoại to đùng? Nhằm tỏ ý mỉa mai những đối thủ Android ngày càng phóng to dần smartphone của mình đến mức khó lòng cầm thiết bị sử dụng trên một tay. Ông tin rằng điện thoại với màn hình 3.5 inch luôn là tỉ lệ vàng đáp ứng được mọi thao tác của người dùng. Chính vì thế mà từ iPhone 2G đến 4S, Steve vẫn giữ nguyên màn hình 3.5 inch không thay đổi.
Đến năm 2012, sau khi Steve qua đời, Tim Cook lên thay, Apple đã loại bỏ “màn hình 5 năm tuổi” 3.5 inch mà thay vào đó là màn hình 4 inch. Bằng chứng rõ nét là sự ra đời của iPhone 5/5s sau đó. Dẫu vậy nhiều người vẫn nói iPhone 5 mới là tuyệt tác cuối cùng của Steve chứ không phải iPhone 4s, Cook chỉ đóng vai trò là người giới thiệu sản phẩm. Và khi được hỏi tại sao lại là màn hình 4 inch, câu trả lời vô cùng đơn giản là nó giúp khách hàng thoải mái, thuận tiện hơn trong khi sử dụng. Đó cũng là dấu hiệu đầu tiên cho thấy Apple đã bắt đầu bị tác động bởi nguyên lý “ngón tay di động” trên smartphone từ các đối thủ, từ nhu cầu của người tiêu dùng.
Tim Cook đã duy trì màn hình nhỏ nhắn xinh xắn 4 inch được 2 năm để rồi đến năm 2014, ông hoàn toàn phá vỡ mọi nguyên tắc, mọi chuẩn mực, mọi tiêu chí được đề ra từ đầu để mang đến iPhone 6/6 Plus với màn hình to không kém cạnh các đối thủ: 4,7 inch và 5.5 inch. Nói cho vui một tí, đó không chỉ là một chiếc iPhone màn hình to mà còn đi kèm tỉ lệ mất đối xứng trong thiết kế khiến sản phẩm to hơn nhiều đối thủ khi có cùng kích cỡ màn hình. 2 sản phẩm này đã mang đến cơn sốt iPhone trên toàn cầu, mặc cho những lời cười chê, Apple đã lập được kỷ lục doanh số chưa từng có về lượng máy bán ra trong năm đó. Apple đã hiểu và đáp ứng yêu cầu khao khát nhất của người tiêu dùng: Hãy cho ra đời một chiếc iPhone to.
Nhỏ là tốt nhưng lớn còn tốt hơn, điều này có thật sự đúng với smartphone? Chúng ta có thể tìm thấy câu trả lời thỏa đáng khi bước vào một cửa hàng điện thoại di động hay nhìn vào dế yêu của đồng nghiệp. Apple đã không thể nằm ngoài vòng xoáy “phóng đại” sản phẩm “nhà trồng” qua từng năm. Một số nguồn tin gần đây cho biết hãng sắp sửa iPhone Pro với màn hình 5,8 inch trong năm nay hoặc năm sau. Vậy câu hỏi được đặt ra ở đây, tại sao sau 2 năm phóng lớn sản phẩm, Apple lại cho ra đời những sản phẩm thu nhỏ của 2, 3 năm về trước? Phải chăng dù đã qua đời nhiều năm, nhưng tỷ lệ vàng của Steve Jobs vẫn đúng cho đến tận bây giờ?
Nguyên tắc “trong vùng ngón tay cái”
Theo giáo sư Jack Dennerlein đến từ Đại học Northeastenr và trường Y tế Công cộng Harvard cho biết: Phạm vi ngón tay cái sẽ bị hạn chế khi bạn đang cầm, nắm một vật gì đó. Thế nên, nhỏ sẽ tốt hơn. Trong một nghiên cứu vào năm 2012 được đăng trên tạp chí Journal of Biomechanics, Dennerlein cùng các đồng nghiệp đã đo lường tốc độ cùng độ chính xác khi thao tác trên iPhone 3.5 inch cho thấy, để người dùng thao tác tốt trên màn hình cảm ứng, các biểu tượng, phím ảo nên đặt ở vị trí trung tâm, khoảng giữa màn hình đồng thời không nên đặt gần cuối hay sát cạnh màn hình.
Khu vực màu đen là nơi tối ưu cho ngón tay cái thao tác khi sử dụng điện thoại bằng một tay.
Một nghiên cứu gần đây của Đại học Kyushu (Nhật Bản) dựa trên khảo sát những người dùng iPhone 3.5 inch và Galaxy S4 5 inch đã chỉ ra rằng, những người già cả và những người có ngón tay dài gặp khó khăn trong thao tác trong khu vực dưới màn hình. Họ chỉ có thể thao tác tốt trong phần hình chữ nhật bên dưới đây.
Hai nghiên cứu trên và nhiều nghiên cứu khác có một điểm chung duy nhất đó là tất cả người dùng thao tác trên màn hình smartphone dựa theo nguyên tắc “trong vùng ngón tay cái” (thumb zone). Nguyên tắc này chỉ ra rằng người dùng dễ dàng tương tác với phần màn hình bên dưới ngón tay cái nhưng không quá sát cạnh màn hình. Trong khu vực này ngón tay sẽ dễ dàng co duỗi linh hoạt, thuận tiện tiếp xúc với mọi điểm. Cần lưu ý kích cỡ ngón tay, bàn tay và kỹ năng sử dụng sẽ ảnh hưởng ít nhiều đến “thumb zone”.
Tùy theo kích thước màn hình mà to có “thumb zone” (phần hình chữ nhật) khác nhau.
Kích thước hoàn hảo
Dĩ nhiên là không bao giờ có cái gọi là kích thước hoàn hảo cho một smartphone hay một thiết bị nào khác. Nhưng giáo sư Dennerlein cho biết một thiết bị có chiều rộng 50mm sẽ giúp người dùng nắm chặt trong tay và iPhone SE có kích thước chiều rộng là 59mm. Như vậy điện thoại nhỏ không chỉ giúp chúng ta thao tác tốt hơn mà còn giữ được chặt hơn trong tay. Còn thiết bị lớn hơn sẽ gây khó khăn rất nhiều trong thao tác một tay và dễ dàng bị rớt trong quá trình sử dụng.
Điều này cho thấy quảng cáo sử dụng iPhone 5 bằng một tay của Steve hoàn toàn mang tính chất “quảng cáo”. Bởi muốn cầm và sử dụng điện thoại bằng một tay bên cạnh kích thước thì tư thế của bạn cũng đóng vai trò quyết định.
Các nhà nghiên cứu đến từ Đại học Quốc gia Đài Loan gần đây đã quan sát hành vi của 1.230 người di chuyển trên các phương tiện công cộng tại Đài Bắc cho biết có 93% sử dụng điện thoại theo hướng dọc. Trong đó 46% sử dụng điện thoại bằng một tay trong khi tay còn lại nắm hoặc cầm vào dây đeo dành cho hành khách phải đứng trên các phương tiện công cộng. Đối với những người có ghế ngồi, 46% một tay cầm điện thoại, tay còn lại thao tác.
Hai bàn tay
Lợi ích từ điện thoại nhỏ nhắn là chúng ta dễ cầm nắm và thao tác bằng một tay, dẫu vậy những nghiên cứu được đăng trên Applied Ergonomics cách đây vài tháng (trong năm 2016) của giáo sư Dennerlein và những cộng sự lại chỉ ra rằng nên sử dụng điện thoại bằng hai tay, điều này sẽ tốt hơn nhiều so với một tay.
Theo đó, khi sử dụng điện thoại bằng hai tay, người dùng sẽ giữ điện thoại tốt hơn, chắc chắn hơn, không lo rơi rớt đồng thời thao tác nhanh hơn rất nhiều lần. Chính vì thế hiệu suất sử dụng thiết bị được cải thiện rõ rệt. Như vậy, điện thoại nhỏ dễ dàng sử dụng bằng một tay nhưng điện thoại lớn hay tablet thì hai tay tốt hơn nhiều lần và điều này hoàn toàn bắt buộc. Kể cả bạn có thể sử dụng chúng bằng một tay thì cũng không nên thực hiện điều đó. Các chuyên gia y tế đưa ra lời khuyên nếu sử dụng thiết bị trong một thời gian dài không thay đổi tư thế có thể mang lại các chấn thương đáng tiếc.
Sử dụng thiết bị bằng hai tay mang đến hiệu suất cao hơn khi sử dụng một tay.
Kết
Một chiếc điện thoại tạm cho là hoàn hảo không chỉ phụ thuộc vào việc nó có to hay nhỏ mà phụ thuộc vào kích thước bàn tay, kỹ năng thao tác, thói quen sử dụng, cảm giác thoải mái khi dùng và con mắt của bạn. Bạn sẽ thấy nó tiện lợi, hoàn hảo khi dễ dàng lấy ra đút vào túi quần jeans hay bỏ vào cốp xe, túi xách, điều đó phụ thuộc vào suy nghĩ và quan điểm của riêng từng người.
Áp dụng điều này trên iPhone SE, mọi thứ sẽ tùy thuộc vào mỗi cá nhân. Nhưng chắc chắn đó luôn là một chiếc điện thoại thời trang, gọn nhẹ và nằm chắc chắn trong lòng bàn tay của bạn như những gì Apple đã quảng cáo tại buổi giới thiệu sản phẩm. Một điều lưu ý to đùng đến tất cả các bạn đây chỉ là iPhone PHỤ nhằm cạnh tranh với các đối thủ trong phân khúc tầm trung, còn iPhone CHÍNH của Táo khuyết sẽ ra mắt vào tháng 9 năm nay (trước giờ là thế). Nó vẫn TOvà ngày càng TO HƠN. Nguyên nhân thì những ai đọc hết bài viết này đến đây đã rõ.
* Bài viết không bàn đến doanh số sản phẩm vì người viết bài nghĩ khó có một sản phẩm nào trong cùng phân khúc có thể cạnh tranh lại iPhone SE. Tôi không nghĩ suôn mà dựa trên những số liệu đặt hàng cụ thể từng khu vực nhé các bạn!
